15 فروردین سالروز شاهکار نیروی هوایی ایران ، عملیات اچ۳ (عکس شادروان تیمسار بهرام هوشیار طراح عملیات اچ 3)

 
(عکس شادروان تیمسار بهرام هوشیار طراح عملیات اچ 3)
که از آن به عنوان حمله به اچ۳ نیز یاد می‌شود، یکی از عملیات‌های هوایی مهم در جنگ ایران و عراق بود. از این عملیات به عنوان یکی از بزرگترین عملیات‌های هوایی دنیا که به نام حمله فانتوم‌ها ثبت شده‌است، یاد می‌شود.طی این عملیات فانتوم‌هاینیروی هوایی ارتش ایران در تاریخ ۴ آوریل ۱۹۸۱ (۱۵ فروردین ۱۳۶۰) پایگاه هوایی الولید (پایگاه‌های هوایی اچ۳) را در غربی ترین نقطه عراق، در مرز مشترک عراق واردن بمباران کردند و آن‌را منهدم ساختند. در این عملیات بیش از ۴۸ هواپیمای عراقی که بیشتر آنها بمب افکنهای روسی (میگ ۲۳، سوخو ۲۰، توپولوف ۱۶، توپولوف ۲۲) بودند از بین رفتند.
طراح این عملیات استراتژیک، سرهنگ فریدون ایزدستا وسرلشکر بهرام هوشیار بودند. آن دو طرح حمله به پایگاه هوایی الولید را به صورت محرمانه با سرلشکر جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی مطرح کردند که براساس طرح ابتدایی قرار بود که ۱۰ فروند فانتوم مسلح، ۸ فروند اصلی و ۲ فروند رزرو از پایگاه هوایی همدان به پرواز درآیند و نیز برای گمراه کردن دشمن، ۳ فروند F-5دقایقی قبل از بمباران اچ-۳ توسط فانتوم ها، از پایگاه هوایی تبریز به پالایشگاه کرکوک حمله کنند.
شرح عملیات
در تاریخ ۴ آوریل، ۸ فروند جنگنده اف-۴ ئی با کمک دو مرحله سوخت گیری هوایی موفق شدند از مرز مشترک هوایی عراق-ترکیه گذشته و از نقطه مشترک مرزی سوریه با عراق وارد محدوده هوایی عراق شده و عملیات را موفقیت‌آمیز به انجام برسانند. مسیر طی شده توسط فانتوم های ایرانی برای اجرای موفقیت آمیز این عملیات بیش از ۳۵۰۰ کیلومتر بود که با چهار مرحله سوخت گیری ممکن شد.این عملیات با توجه به تجهیزات بکار رفته در آن، از لحاظ فنی یکی از پیچیده ترین عملیات‌های هوایی جهان به شمار می‌رود.
در سال ۱۹۸۱ منابع اطلاعاتی ایران دریافتند که نیروی هوایی عراق تعدادی از بمب‌افکن‌های خود را برای دور ماندن از حملات هواپیماهای ایرانی و جلوگیری از نابودی آن‌ها بر روی باند فرودگاه به پایگاه های سه گانهٔ اچ (اچ۳ یا الولید) در دورترین نقطهٔ غرب این کشور منتقل ساخته‌است.
در حالت معمول، هواپیماهای ایرانی برای بمباران این پایگاه می‌بایست از مرزهای خاوری عراق وارد شده و پس از گذشتن از آسمان بغداد و بسیاری از شهرهای دیگر که تاسیسات پدافندی موثری داشتند به اچ ۳ می‌رسیدند و پس از انجام عملیات دوباره از همین مسیر باز می‌گشتند. در تمام طول مسیر جدای از موشک‌های زمین به هوا و توپ‌های ضد هوایی، هواپیماهای رهگیر عراقی نیز وجود داشتند که در صورت حمله به این، با توجه به برتری تعداد آن ها نسبت به هواپیماهای مهاجم ایرانی بدون شک ادامهٔ عملیات را برای هواپیماهای ایرانی غیرممکن می‌ساختند. لذا قرار بر این شد که مسیری طولانی تر ولی با ریسک کمتر که از نوار مرزی شمال و غرب عراق میگذشت برای حمله انتخاب شود.
قرار بود ۸ فانتوم، از پایگاه سوم شکاری نوژه به پرواز درآیند و پس از سوخت گیری بر فراز دریاچه ارومیه از نقطه مرزی مشترک ایران-عراق-ترکیه به سمت هدف ادامه مسیر دهند. این هواپیماها باید از کوهستان‌های مرزی عراق و ترکیه و در ارتفاعی پایین پرواز می‌کردند و پس از طی مسافتی طولانی بر روی خط مرزی عراق و ترکیه خود را به مرز سوریه و عراق رسانده و پس از یک نوبت سوختگیری دیگر به سمت اچ-۳ پرواز کنند. در تمام طول مسیر هواپیماها می‌بایست در ارتفاع پایین (۲۰ تا ۳۰ متری) پرواز می‌کردند تا از دید رادارهای دشمن پنهان بمانند. به علاوه باید در کل چهار مرحله عملیات سوخت گیری هوایی انجام می‌گرفت چراکه طول مسیر سه برابر برد هواپیماهای ایرانی بود. به همین دلیل طبق برنامه می بایست ابتدا دو فروند بویینگ ۷۰۷ برای رساندن سوخت به فانتوم‌ها از فرودگاه تهران برخاسته و با آنان در بالای دریاچه ارومیه ملاقات و مرحله اول سوختگیری را انجام می‌دادند. همزمان دو فروند هواپیمای ۷۴۷ سوخت رسان دیگر از فرودگاه دمشق در سوریه بلند شده و مرحله دوم و سوم سوختگیری هوایی در خاک سوریه انجام می‌گرفت. طبق برنامه‌ریزی عملیات، پس از هر نوبت سوختگیری هواپیمای مادر باید صبر می‌کردند تا فانتوم‌ها عملیاتشان را بر فراز الولید انجام دهند و در راه بازگشت دوباره عملیات سوختگیری هوایی را انجام می‌داد.
روز عملیات ده فروند(دو فروند ذخیره) هواپیما به رهبری سرهنگ فرج ا... برات پور از باند پایگاه سوم شکاری برخاستند و پس از سوختگیری بر فراز دریاچه ارومیه دو فروند فانتوم ذخیره بازگشتند.هشت فروند اف-4ئی دردو گروه چهارفروندی با اسامی البرز و الوند از شمال شرق عراق و از فراز کوه‌های آرارات وارد منطقهٔ مشترک مرزی عراق و ترکیه شدند و در ارتفاع پایین بر فراز کوهستان‌های این منطقه به سمت غرب عراق حرکت کردند. در همین حین هواپیماهای مختلف نیروی هوایی از جمله اف-۴، اف-۵، اف-۱۴، سی-۱۳۰ و بونانزا در حال انجام ماموریت های گشت هوایی، دیده بانی بصری (در نقاط کور راداری) و شنود الکترونیکی بودند.
در ساعات مقرر تانکرهای سوخت‌رسان با فانتوم‌ها در همان نقاط پیش‌بینی شده یعنی مرحله اول بالای دریاچه ارومیه و مرحله دوم در خاک سوریه روبرو شدند. فانتوم‌ها توانسته بودند با سکوت رادیویی و پرواز در ارتفاع پایین خود را از دید رادارهای عراقی پنهان دارند. ظاهراً چندین بار هواپیماها در رادارهای عراقی و ترکیه‌ای ظاهر می‌شوند اما عراقی‌ها تصور می‌کنند هواپیماها متعلق به نیروی هوایی ترکیه‌است که مشغول گشت زنی در طول مرزهایشان هستند.
این اشتباهی بود که کنترل‌های زمینی ترکیه نیز مرتکب شدند. هر هشت هواپیما که سوختشان پس از طی مسیری طولانی در حال اتمام بود به طور منظم عملیات سوخت گیری هوایی را انجام دادند. هواپیمای بوئینگ نیز با احتیاط کامل مشغول گشت زنی در طول مسیر شد تا در بازگشت، دوباره عملیات سوخت‌رسانی به فانتوم‌ها را انجام دهد. در آن سو فانتوم‌ها در ارتفاعی پایین و در حالتی که خلبانان آن می‌توانستند کوچک ترین حرکتی را بر روی زمین با چشم غیرمسلح ببینند به سمت اچ ۳ در حرکت بودند. دقایقی بعد پس از ورود به خاک عراق فانتوم ها به دو دسته ی ۳ فروندی و یک دسته ۲ فروندی تقسیم شده و به سمت پایگاه های مورد نظر جهت بمباران ادامه مسیر دادند، هم زمان اف-۵ های پایگاه تبریز عملیات ایذایی بمباران پالایشگاه کرکوک را انجام داده و باعث تمرکز قوای دفاع هوایی عراق در آن منطقه شدند. پرسنل پایگاه که با توجه به دور بودنشان از مرزهای خاوری هیچ گاه تصور نمی‌کردند هدف هیچ نوع حمله‌ای قرار گیرند در ابتدا به تصور این که هواپیماها خودی هستند شروع به تکان دادن دستهایشان کردند. دسته های فانتوم‌ها بر فراز پایگاه های سه گانه الولید، ارتفاعشان را جهت بمباران کمی افزایش دادند و عملیات انهدام تجهیزات را با موفقیت انجام دادند. سپس جهت انجام مرحله سوم سوخت گیری به طرف خاک سوریه ادامه مسیر داند. در این حال گروه متوجه اسیب دیدگی هواپیمای سروان خضرایی میشوند که مورد اصابت ترکش بمب های خود قرار گرفته بود. در این میان، هدایت تنها هواپیمای آسیب‌دیده‌ی عملیات آن هم در شرایطی که باید نزدیک به 500 کیلومتر مسیر را طی کند، کاری بسیار دشوار بود ولی خضرایی مصمم بود که هواپیما را به هر قیمت به ایران برساند.و سرانجام در جاده ای در اذربایجان غربی فرود آمد.
هواپیماهای ۷۴۷ سوخت رسان که ماموریتش به اتمام رسیده بود با خروج از نوار مرزی عراق و ترکیه از طریق آسمان ترکیه به تهران بازگشت.
در ابتدا، با توجه به نزدیکی اسرائیل به اردن و این که در سال ۱۹۶۷ نیز اسرائیلی‌ها فرودگاه‌های این کشور را بمباران کرده بودند، عراقی‌ها تصور کردند که حمله از جانب اسرائیلی‌ها صورت گرفته‌است.
این عملیات برای ایران تلفاتی در بر نداشت.
تلفات عراق
خسارات و تلفات ارتش عراق در این حمله به صورت تقریبی قابل برآورد است و حداقل تلفات این حمله بدین صورت است:
۶ فروند هواپیما آنتونوف-۱۲۲ فروند بمب‌افکن توپولف-۱۶۵ فروند سوخو-۱۷۷ فروند میگ-۲۱۱۰ فروند میگ-۲۳۳ فروند داسو میراژ اف۱۷ فروند هلیکوپتر
ضمناً یازده فروند هواپیمای دیگر به گونهٔ غیر قابل تعمیری خسارت دیدند که دو فروند از این یازده فروند بمب افکنتوپولف-۱۶ بود. هم چنین سه خلبان عراقی و پانزده پرسنل دیگر عراقی و سه مصری و یک افسر آلمانی کشته شدند و نوزده عراقی، پنج مصری و سه اردنی به شدت زخمی شدند.
شادروان سرلشکر بهرام هشیار (۱۳۱۷ - ۱۳۷۰) لیدر تیم آکروجت تاج طلایی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران و یکی از فرماندهان و طراحان برجسته نیروی هوایی ارتش ایران در جنگ ایران و عراق بود.
تیمسار سرلشکر هوشیار نخستین هنرآموز هواپیمای جنگده اف ۴بود که پس از طی دوره‌های تکمیلی خلبانی در امریکا، خلبانان بسیاری را در نیروی هوایی ارتششاهنشاهی ایران تربیت کرد. وی همچنین از سال ۱۳۴۳ به عضویت گروه پروازی آکروجت تاج طلایی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران در آمد و در سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۹ عنوان لیدر این گروه پروازی را به دست آورد.
جنگ ایران و عراق
بهرام هشیار از طراحان اصلی عملیات ثامن‌الائمه بود. از وی به عنوان مبتکر طرح راه اندازی دفاع موشکی ایران در صحنه نبرد در مناطق عملیاتی یاد می‌شود.سرلشکرهشیار در عملیات طریق‌القدس برای نخستین بار سایت موشکی خیبر (فولی آباد) را در کنار لشکر گاه زرهی قزوین عملیاتی نمود.
نقش کلیدی تیمسار هشیار در جنگ ایران و عراق در طراحی عملیات استراتژیک حمله به پایگاه هوایی الولید (اچ-۳) انکار ناپذیر می‌باشد.
وی این طرح را به صورت محرمانه با جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی مطرح کرد که براساس آن 10 فروند فانتوم مسلح، 8 فروند اصلی و ۲ فروند رزرو به پرواز درآیند و برای گمراه کردن دشمن نیز در هنگام ورود فانتوم‌ها به خاک عراق 3 فروند اف ۵ به کرکوک حمله کنند. از عملیات اچ ۳ به عنوان شگفت‌انگيزترين عملیات هوایی دنیا که به نام فانتوم‌ها ثبت شده‌است، یاد می‌شود.
این عملیات الهام بخش یکی از موفق ترین فیلم‌های دفاع مقدس در سینمای ایران نیز گردید.
وی در سال ۱۳۵۵ ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو فرزند پسر و یک فرزند دختر بوده‌است.
بهرام هشیار در سال ۱۳۷۰، پس از یک مبارزهٔ طولانی بابیماری سرطان درگذشت.
تندیس طلای وی در موزهٔ جنگ نیروی هوایی ایران، به‌ یادگار گذاشته شده‌است.
یادش جاودان

(عکس شادروان تیمسار بهرام هوشیار طراح عملیات اچ 3)

(عکس شادروان تیمسار بهرام هوشیار طراح عملیات اچ 3)
که از آن به عنوان حمله به اچ۳ نیز یاد می‌شود، یکی از عملیات‌های هوایی مهم در جنگ ایران و عراق بود. از این عملیات به عنوان یکی از بزرگترین عملیات‌های هوایی دنیا که به نام حمله فانتوم‌ها ثبت شده‌است، یاد می‌شود.طی این عملیات فانتوم‌هاینیروی هوایی ارتش ایران در تاریخ ۴ آوریل ۱۹۸۱ (۱۵ فروردین ۱۳۶۰) پایگاه هوایی الولید (پایگاه‌های هوایی اچ۳) را در غربی ترین نقطه عراق، در مرز مشترک عراق واردن بمباران کردند و آن‌را منهدم ساختند. در این عملیات بیش از ۴۸ هواپیمای عراقی که بیشتر آنها بمب افکنهای روسی (میگ ۲۳، سوخو ۲۰، توپولوف ۱۶، توپولوف ۲۲) بودند از بین رفتند.
طراح این عملیات استراتژیک، سرهنگ فریدون ایزدستا وسرلشکر بهرام هوشیار بودند. آن دو طرح حمله به پایگاه هوایی الولید را به صورت محرمانه با سرلشکر جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی مطرح کردند که براساس طرح ابتدایی قرار بود که ۱۰ فروند فانتوم مسلح، ۸ فروند اصلی و ۲ فروند رزرو از پایگاه هوایی همدان به پرواز درآیند و نیز برای گمراه کردن دشمن، ۳ فروند F-5دقایقی قبل از بمباران اچ-۳ توسط فانتوم ها، از پایگاه هوایی تبریز به پالایشگاه کرکوک حمله کنند.
شرح عملیات
در تاریخ ۴ آوریل، ۸ فروند جنگنده اف-۴ ئی با کمک دو مرحله سوخت گیری هوایی موفق شدند از مرز مشترک هوایی عراق-ترکیه گذشته و از نقطه مشترک مرزی سوریه با عراق وارد محدوده هوایی عراق شده و عملیات را موفقیت‌آمیز به انجام برسانند. مسیر طی شده توسط فانتوم های ایرانی برای اجرای موفقیت آمیز این عملیات بیش از ۳۵۰۰ کیلومتر بود که با چهار مرحله سوخت گیری ممکن شد.این عملیات با توجه به تجهیزات بکار رفته در آن، از لحاظ فنی یکی از پیچیده ترین عملیات‌های هوایی جهان به شمار می‌رود.
در سال ۱۹۸۱ منابع اطلاعاتی ایران دریافتند که نیروی هوایی عراق تعدادی از بمب‌افکن‌های خود را برای دور ماندن از حملات هواپیماهای ایرانی و جلوگیری از نابودی آن‌ها بر روی باند فرودگاه به پایگاه های سه گانهٔ اچ (اچ۳ یا الولید) در دورترین نقطهٔ غرب این کشور منتقل ساخته‌است.
در حالت معمول، هواپیماهای ایرانی برای بمباران این پایگاه می‌بایست از مرزهای خاوری عراق وارد شده و پس از گذشتن از آسمان بغداد و بسیاری از شهرهای دیگر که تاسیسات پدافندی موثری داشتند به اچ ۳ می‌رسیدند و پس از انجام عملیات دوباره از همین مسیر باز می‌گشتند. در تمام طول مسیر جدای از موشک‌های زمین به هوا و توپ‌های ضد هوایی، هواپیماهای رهگیر عراقی نیز وجود داشتند که در صورت حمله به این، با توجه به برتری تعداد آن ها نسبت به هواپیماهای مهاجم ایرانی بدون شک ادامهٔ عملیات را برای هواپیماهای ایرانی غیرممکن می‌ساختند. لذا قرار بر این شد که مسیری طولانی تر ولی با ریسک کمتر که از نوار مرزی شمال و غرب عراق میگذشت برای حمله انتخاب شود.
قرار بود ۸ فانتوم، از پایگاه سوم شکاری نوژه به پرواز درآیند و پس از سوخت گیری بر فراز دریاچه ارومیه از نقطه مرزی مشترک ایران-عراق-ترکیه به سمت هدف ادامه مسیر دهند. این هواپیماها باید از کوهستان‌های مرزی عراق و ترکیه و در ارتفاعی پایین پرواز می‌کردند و پس از طی مسافتی طولانی بر روی خط مرزی عراق و ترکیه خود را به مرز سوریه و عراق رسانده و پس از یک نوبت سوختگیری دیگر به سمت اچ-۳ پرواز کنند. در تمام طول مسیر هواپیماها می‌بایست در ارتفاع پایین (۲۰ تا ۳۰ متری) پرواز می‌کردند تا از دید رادارهای دشمن پنهان بمانند. به علاوه باید در کل چهار مرحله عملیات سوخت گیری هوایی انجام می‌گرفت چراکه طول مسیر سه برابر برد هواپیماهای ایرانی بود. به همین دلیل طبق برنامه می بایست ابتدا دو فروند بویینگ ۷۰۷ برای رساندن سوخت به فانتوم‌ها از فرودگاه تهران برخاسته و با آنان در بالای دریاچه ارومیه ملاقات و مرحله اول سوختگیری را انجام می‌دادند. همزمان دو فروند هواپیمای ۷۴۷ سوخت رسان دیگر از فرودگاه دمشق در سوریه بلند شده و مرحله دوم و سوم سوختگیری هوایی در خاک سوریه انجام می‌گرفت. طبق برنامه‌ریزی عملیات، پس از هر نوبت سوختگیری هواپیمای مادر باید صبر می‌کردند تا فانتوم‌ها عملیاتشان را بر فراز الولید انجام دهند و در راه بازگشت دوباره عملیات سوختگیری هوایی را انجام می‌داد.
روز عملیات ده فروند(دو فروند ذخیره) هواپیما به رهبری سرهنگ فرج ا... برات پور از باند پایگاه سوم شکاری برخاستند و پس از سوختگیری بر فراز دریاچه ارومیه دو فروند فانتوم ذخیره بازگشتند.هشت فروند اف-4ئی دردو گروه چهارفروندی با اسامی البرز و الوند از شمال شرق عراق و از فراز کوه‌های آرارات وارد منطقهٔ مشترک مرزی عراق و ترکیه شدند و در ارتفاع پایین بر فراز کوهستان‌های این منطقه به سمت غرب عراق حرکت کردند. در همین حین هواپیماهای مختلف نیروی هوایی از جمله اف-۴، اف-۵، اف-۱۴، سی-۱۳۰ و بونانزا در حال انجام ماموریت های گشت هوایی، دیده بانی بصری (در نقاط کور راداری) و شنود الکترونیکی بودند.
در ساعات مقرر تانکرهای سوخت‌رسان با فانتوم‌ها در همان نقاط پیش‌بینی شده یعنی مرحله اول بالای دریاچه ارومیه و مرحله دوم در خاک سوریه روبرو شدند. فانتوم‌ها توانسته بودند با سکوت رادیویی و پرواز در ارتفاع پایین خود را از دید رادارهای عراقی پنهان دارند. ظاهراً چندین بار هواپیماها در رادارهای عراقی و ترکیه‌ای ظاهر می‌شوند اما عراقی‌ها تصور می‌کنند هواپیماها متعلق به نیروی هوایی ترکیه‌است که مشغول گشت زنی در طول مرزهایشان هستند.
این اشتباهی بود که کنترل‌های زمینی ترکیه نیز مرتکب شدند. هر هشت هواپیما که سوختشان پس از طی مسیری طولانی در حال اتمام بود به طور منظم عملیات سوخت گیری هوایی را انجام دادند. هواپیمای بوئینگ نیز با احتیاط کامل مشغول گشت زنی در طول مسیر شد تا در بازگشت، دوباره عملیات سوخت‌رسانی به فانتوم‌ها را انجام دهد. در آن سو فانتوم‌ها در ارتفاعی پایین و در حالتی که خلبانان آن می‌توانستند کوچک ترین حرکتی را بر روی زمین با چشم غیرمسلح ببینند به سمت اچ ۳ در حرکت بودند. دقایقی بعد پس از ورود به خاک عراق فانتوم ها به دو دسته ی ۳ فروندی و یک دسته ۲ فروندی تقسیم شده و به سمت پایگاه های مورد نظر جهت بمباران ادامه مسیر دادند، هم زمان اف-۵ های پایگاه تبریز عملیات ایذایی بمباران پالایشگاه کرکوک را انجام داده و باعث تمرکز قوای دفاع هوایی عراق در آن منطقه شدند. پرسنل پایگاه که با توجه به دور بودنشان از مرزهای خاوری هیچ گاه تصور نمی‌کردند هدف هیچ نوع حمله‌ای قرار گیرند در ابتدا به تصور این که هواپیماها خودی هستند شروع به تکان دادن دستهایشان کردند. دسته های فانتوم‌ها بر فراز پایگاه های سه گانه الولید، ارتفاعشان را جهت بمباران کمی افزایش دادند و عملیات انهدام تجهیزات را با موفقیت انجام دادند. سپس جهت انجام مرحله سوم سوخت گیری به طرف خاک سوریه ادامه مسیر داند. در این حال گروه متوجه اسیب دیدگی هواپیمای سروان خضرایی میشوند که مورد اصابت ترکش بمب های خود قرار گرفته بود. در این میان، هدایت تنها هواپیمای آسیب‌دیده‌ی عملیات آن هم در شرایطی که باید نزدیک به 500 کیلومتر مسیر را طی کند، کاری بسیار دشوار بود ولی خضرایی مصمم بود که هواپیما را به هر قیمت به ایران برساند.و سرانجام در جاده ای در اذربایجان غربی فرود آمد.
هواپیماهای ۷۴۷ سوخت رسان که ماموریتش به اتمام رسیده بود با خروج از نوار مرزی عراق و ترکیه از طریق آسمان ترکیه به تهران بازگشت.
در ابتدا، با توجه به نزدیکی اسرائیل به اردن و این که در سال ۱۹۶۷ نیز اسرائیلی‌ها فرودگاه‌های این کشور را بمباران کرده بودند، عراقی‌ها تصور کردند که حمله از جانب اسرائیلی‌ها صورت گرفته‌است.
این عملیات برای ایران تلفاتی در بر نداشت.
تلفات عراق
خسارات و تلفات ارتش عراق در این حمله به صورت تقریبی قابل برآورد است و حداقل تلفات این حمله بدین صورت است:
۶ فروند هواپیما آنتونوف-۱۲۲ فروند بمب‌افکن توپولف-۱۶۵ فروند سوخو-۱۷۷ فروند میگ-۲۱۱۰ فروند میگ-۲۳۳ فروند داسو میراژ اف۱۷ فروند هلیکوپتر
ضمناً یازده فروند هواپیمای دیگر به گونهٔ غیر قابل تعمیری خسارت دیدند که دو فروند از این یازده فروند بمب افکنتوپولف-۱۶ بود. هم چنین سه خلبان عراقی و پانزده پرسنل دیگر عراقی و سه مصری و یک افسر آلمانی کشته شدند و نوزده عراقی، پنج مصری و سه اردنی به شدت زخمی شدند.
شادروان سرلشکر بهرام هشیار (۱۳۱۷ - ۱۳۷۰) لیدر تیم آکروجت تاج طلایی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران و یکی از فرماندهان و طراحان برجسته نیروی هوایی ارتش ایران در جنگ ایران و عراق بود.
تیمسار سرلشکر هوشیار نخستین هنرآموز هواپیمای جنگده اف ۴بود که پس از طی دوره‌های تکمیلی خلبانی در امریکا، خلبانان بسیاری را در نیروی هوایی ارتششاهنشاهی ایران تربیت کرد. وی همچنین از سال ۱۳۴۳ به عضویت گروه پروازی آکروجت تاج طلایی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران در آمد و در سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۹ عنوان لیدر این گروه پروازی را به دست آورد.
جنگ ایران و عراق
بهرام هشیار از طراحان اصلی عملیات ثامن‌الائمه بود. از وی به عنوان مبتکر طرح راه اندازی دفاع موشکی ایران در صحنه نبرد در مناطق عملیاتی یاد می‌شود.سرلشکرهشیار در عملیات طریق‌القدس برای نخستین بار سایت موشکی خیبر (فولی آباد) را در کنار لشکر گاه زرهی قزوین عملیاتی نمود.
نقش کلیدی تیمسار هشیار در جنگ ایران و عراق در طراحی عملیات استراتژیک حمله به پایگاه هوایی الولید (اچ-۳) انکار ناپذیر می‌باشد.
وی این طرح را به صورت محرمانه با جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی مطرح کرد که براساس آن 10 فروند فانتوم مسلح، 8 فروند اصلی و ۲ فروند رزرو به پرواز درآیند و برای گمراه کردن دشمن نیز در هنگام ورود فانتوم‌ها به خاک عراق 3 فروند اف ۵ به کرکوک حمله کنند. از عملیات اچ ۳ به عنوان شگفت‌انگيزترين عملیات هوایی دنیا که به نام فانتوم‌ها ثبت شده‌است، یاد می‌شود.
این عملیات الهام بخش یکی از موفق ترین فیلم‌های دفاع مقدس در سینمای ایران نیز گردید.
وی در سال ۱۳۵۵ ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو فرزند پسر و یک فرزند دختر بوده‌است.
بهرام هشیار در سال ۱۳۷۰، پس از یک مبارزهٔ طولانی بابیماری سرطان درگذشت.
تندیس طلای وی در موزهٔ جنگ نیروی هوایی ایران، به‌ یادگار گذاشته شده‌است.
یادش جاودان
که از آن به عنوان حمله به اچ۳ نیز یاد می‌شود، یکی از عملیات‌های هوایی مهم در جنگ ایران و عراق بود. از این عملیات به عنوان یکی از بزرگترین عملیات‌های هوایی دنیا که به نام حمله فانتوم‌ها ثبت شده‌است، یاد می‌شود.طی این عملیات فانتوم‌هاینیروی هوایی ارتش ایران در تاریخ ۴ آوریل ۱۹۸۱ (۱۵ فروردین ۱۳۶۰) پایگاه هوایی الولید (پایگاه‌های هوایی اچ۳) را در غربی ترین نقطه عراق، در مرز مشترک عراق واردن بمباران کردند و آن‌را منهدم ساختند. در این عملیات بیش از ۴۸ هواپیمای عراقی که بیشتر آنها بمب افکنهای روسی (میگ ۲۳، سوخو ۲۰، توپولوف ۱۶، توپولوف ۲۲) بودند از بین رفتند.
طراح این عملیات استراتژیک، سرهنگ فریدون ایزدستا وسرلشکر بهرام هوشیار بودند. آن دو طرح حمله به پایگاه هوایی الولید را به صورت محرمانه با سرلشکر جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی مطرح کردند که براساس طرح ابتدایی قرار بود که ۱۰ فروند فانتوم مسلح، ۸ فروند اصلی و ۲ فروند رزرو از پایگاه هوایی همدان به پرواز درآیند و نیز برای گمراه کردن دشمن، ۳ فروند F-5دقایقی قبل از بمباران اچ-۳ توسط فانتوم ها، از پایگاه هوایی تبریز به پالایشگاه کرکوک حمله کنند.
شرح عملیات
در تاریخ ۴ آوریل، ۸ فروند جنگنده اف-۴ ئی با کمک دو مرحله سوخت گیری هوایی موفق شدند از مرز مشترک هوایی عراق-ترکیه گذشته و از نقطه مشترک مرزی سوریه با عراق وارد محدوده هوایی عراق شده و عملیات را موفقیت‌آمیز به انجام برسانند. مسیر طی شده توسط فانتوم های ایرانی برای اجرای موفقیت آمیز این عملیات بیش از ۳۵۰۰ کیلومتر بود که با چهار مرحله سوخت گیری ممکن شد.این عملیات با توجه به تجهیزات بکار رفته در آن، از لحاظ فنی یکی از پیچیده ترین عملیات‌های هوایی جهان به شمار می‌رود.
در سال ۱۹۸۱ منابع اطلاعاتی ایران دریافتند که نیروی هوایی عراق تعدادی از بمب‌افکن‌های خود را برای دور ماندن از حملات هواپیماهای ایرانی و جلوگیری از نابودی آن‌ها بر روی باند فرودگاه به پایگاه های سه گانهٔ اچ (اچ۳ یا الولید) در دورترین نقطهٔ غرب این کشور منتقل ساخته‌است.
در حالت معمول، هواپیماهای ایرانی برای بمباران این پایگاه می‌بایست از مرزهای خاوری عراق وارد شده و پس از گذشتن از آسمان بغداد و بسیاری از شهرهای دیگر که تاسیسات پدافندی موثری داشتند به اچ ۳ می‌رسیدند و پس از انجام عملیات دوباره از همین مسیر باز می‌گشتند. در تمام طول مسیر جدای از موشک‌های زمین به هوا و توپ‌های ضد هوایی، هواپیماهای رهگیر عراقی نیز وجود داشتند که در صورت حمله به این، با توجه به برتری تعداد آن ها نسبت به هواپیماهای مهاجم ایرانی بدون شک ادامهٔ عملیات را برای هواپیماهای ایرانی غیرممکن می‌ساختند. لذا قرار بر این شد که مسیری طولانی تر ولی با ریسک کمتر که از نوار مرزی شمال و غرب عراق میگذشت برای حمله انتخاب شود.
قرار بود ۸ فانتوم، از پایگاه سوم شکاری نوژه به پرواز درآیند و پس از سوخت گیری بر فراز دریاچه ارومیه از نقطه مرزی مشترک ایران-عراق-ترکیه به سمت هدف ادامه مسیر دهند. این هواپیماها باید از کوهستان‌های مرزی عراق و ترکیه و در ارتفاعی پایین پرواز می‌کردند و پس از طی مسافتی طولانی بر روی خط مرزی عراق و ترکیه خود را به مرز سوریه و عراق رسانده و پس از یک نوبت سوختگیری دیگر به سمت اچ-۳ پرواز کنند. در تمام طول مسیر هواپیماها می‌بایست در ارتفاع پایین (۲۰ تا ۳۰ متری) پرواز می‌کردند تا از دید رادارهای دشمن پنهان بمانند. به علاوه باید در کل چهار مرحله عملیات سوخت گیری هوایی انجام می‌گرفت چراکه طول مسیر سه برابر برد هواپیماهای ایرانی بود. به همین دلیل طبق برنامه می بایست ابتدا دو فروند بویینگ ۷۰۷ برای رساندن سوخت به فانتوم‌ها از فرودگاه تهران برخاسته و با آنان در بالای دریاچه ارومیه ملاقات و مرحله اول سوختگیری را انجام می‌دادند. همزمان دو فروند هواپیمای ۷۴۷ سوخت رسان دیگر از فرودگاه دمشق در سوریه بلند شده و مرحله دوم و سوم سوختگیری هوایی در خاک سوریه انجام می‌گرفت. طبق برنامه‌ریزی عملیات، پس از هر نوبت سوختگیری هواپیمای مادر باید صبر می‌کردند تا فانتوم‌ها عملیاتشان را بر فراز الولید انجام دهند و در راه بازگشت دوباره عملیات سوختگیری هوایی را انجام می‌داد.
روز عملیات ده فروند(دو فروند ذخیره) هواپیما به رهبری سرهنگ فرج ا... برات پور از باند پایگاه سوم شکاری برخاستند و پس از سوختگیری بر فراز دریاچه ارومیه دو فروند فانتوم ذخیره بازگشتند.هشت فروند اف-4ئی دردو گروه چهارفروندی با اسامی البرز و الوند از شمال شرق عراق و از فراز کوه‌های آرارات وارد منطقهٔ مشترک مرزی عراق و ترکیه شدند و در ارتفاع پایین بر فراز کوهستان‌های این منطقه به سمت غرب عراق حرکت کردند. در همین حین هواپیماهای مختلف نیروی هوایی از جمله اف-۴، اف-۵، اف-۱۴، سی-۱۳۰ و بونانزا در حال انجام ماموریت های گشت هوایی، دیده بانی بصری (در نقاط کور راداری) و شنود الکترونیکی بودند.
در ساعات مقرر تانکرهای سوخت‌رسان با فانتوم‌ها در همان نقاط پیش‌بینی شده یعنی مرحله اول بالای دریاچه ارومیه و مرحله دوم در خاک سوریه روبرو شدند. فانتوم‌ها توانسته بودند با سکوت رادیویی و پرواز در ارتفاع پایین خود را از دید رادارهای عراقی پنهان دارند. ظاهراً چندین بار هواپیماها در رادارهای عراقی و ترکیه‌ای ظاهر می‌شوند اما عراقی‌ها تصور می‌کنند هواپیماها متعلق به نیروی هوایی ترکیه‌است که مشغول گشت زنی در طول مرزهایشان هستند.
این اشتباهی بود که کنترل‌های زمینی ترکیه نیز مرتکب شدند. هر هشت هواپیما که سوختشان پس از طی مسیری طولانی در حال اتمام بود به طور منظم عملیات سوخت گیری هوایی را انجام دادند. هواپیمای بوئینگ نیز با احتیاط کامل مشغول گشت زنی در طول مسیر شد تا در بازگشت، دوباره عملیات سوخت‌رسانی به فانتوم‌ها را انجام دهد. در آن سو فانتوم‌ها در ارتفاعی پایین و در حالتی که خلبانان آن می‌توانستند کوچک ترین حرکتی را بر روی زمین با چشم غیرمسلح ببینند به سمت اچ ۳ در حرکت بودند. دقایقی بعد پس از ورود به خاک عراق فانتوم ها به دو دسته ی ۳ فروندی و یک دسته ۲ فروندی تقسیم شده و به سمت پایگاه های مورد نظر جهت بمباران ادامه مسیر دادند، هم زمان اف-۵ های پایگاه تبریز عملیات ایذایی بمباران پالایشگاه کرکوک را انجام داده و باعث تمرکز قوای دفاع هوایی عراق در آن منطقه شدند. پرسنل پایگاه که با توجه به دور بودنشان از مرزهای خاوری هیچ گاه تصور نمی‌کردند هدف هیچ نوع حمله‌ای قرار گیرند در ابتدا به تصور این که هواپیماها خودی هستند شروع به تکان دادن دستهایشان کردند. دسته های فانتوم‌ها بر فراز پایگاه های سه گانه الولید، ارتفاعشان را جهت بمباران کمی افزایش دادند و عملیات انهدام تجهیزات را با موفقیت انجام دادند. سپس جهت انجام مرحله سوم سوخت گیری به طرف خاک سوریه ادامه مسیر داند. در این حال گروه متوجه اسیب دیدگی هواپیمای سروان خضرایی میشوند که مورد اصابت ترکش بمب های خود قرار گرفته بود. در این میان، هدایت تنها هواپیمای آسیب‌دیده‌ی عملیات آن هم در شرایطی که باید نزدیک به 500 کیلومتر مسیر را طی کند، کاری بسیار دشوار بود ولی خضرایی مصمم بود که هواپیما را به هر قیمت به ایران برساند.و سرانجام در جاده ای در اذربایجان غربی فرود آمد.
هواپیماهای ۷۴۷ سوخت رسان که ماموریتش به اتمام رسیده بود با خروج از نوار مرزی عراق و ترکیه از طریق آسمان ترکیه به تهران بازگشت.
در ابتدا، با توجه به نزدیکی اسرائیل به اردن و این که در سال ۱۹۶۷ نیز اسرائیلی‌ها فرودگاه‌های این کشور را بمباران کرده بودند، عراقی‌ها تصور کردند که حمله از جانب اسرائیلی‌ها صورت گرفته‌است.
این عملیات برای ایران تلفاتی در بر نداشت.
تلفات عراق
خسارات و تلفات ارتش عراق در این حمله به صورت تقریبی قابل برآورد است و حداقل تلفات این حمله بدین صورت است:
۶ فروند هواپیما آنتونوف-۱۲۲ فروند بمب‌افکن توپولف-۱۶۵ فروند سوخو-۱۷۷ فروند میگ-۲۱۱۰ فروند میگ-۲۳۳ فروند داسو میراژ اف۱۷ فروند هلیکوپتر
ضمناً یازده فروند هواپیمای دیگر به گونهٔ غیر قابل تعمیری خسارت دیدند که دو فروند از این یازده فروند بمب افکنتوپولف-۱۶ بود. هم چنین سه خلبان عراقی و پانزده پرسنل دیگر عراقی و سه مصری و یک افسر آلمانی کشته شدند و نوزده عراقی، پنج مصری و سه اردنی به شدت زخمی شدند.
شادروان سرلشکر بهرام هشیار (۱۳۱۷ - ۱۳۷۰) لیدر تیم آکروجت تاج طلایی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران و یکی از فرماندهان و طراحان برجسته نیروی هوایی ارتش ایران در جنگ ایران و عراق بود.
تیمسار سرلشکر هوشیار نخستین هنرآموز هواپیمای جنگده اف ۴بود که پس از طی دوره‌های تکمیلی خلبانی در امریکا، خلبانان بسیاری را در نیروی هوایی ارتششاهنشاهی ایران تربیت کرد. وی همچنین از سال ۱۳۴۳ به عضویت گروه پروازی آکروجت تاج طلایی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران در آمد و در سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۹ عنوان لیدر این گروه پروازی را به دست آورد.
جنگ ایران و عراق
بهرام هشیار از طراحان اصلی عملیات ثامن‌الائمه بود. از وی به عنوان مبتکر طرح راه اندازی دفاع موشکی ایران در صحنه نبرد در مناطق عملیاتی یاد می‌شود.سرلشکرهشیار در عملیات طریق‌القدس برای نخستین بار سایت موشکی خیبر (فولی آباد) را در کنار لشکر گاه زرهی قزوین عملیاتی نمود.
نقش کلیدی تیمسار هشیار در جنگ ایران و عراق در طراحی عملیات استراتژیک حمله به پایگاه هوایی الولید (اچ-۳) انکار ناپذیر می‌باشد.
وی این طرح را به صورت محرمانه با جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی مطرح کرد که براساس آن 10 فروند فانتوم مسلح، 8 فروند اصلی و ۲ فروند رزرو به پرواز درآیند و برای گمراه کردن دشمن نیز در هنگام ورود فانتوم‌ها به خاک عراق 3 فروند اف ۵ به کرکوک حمله کنند. از عملیات اچ ۳ به عنوان شگفت‌انگيزترين عملیات هوایی دنیا که به نام فانتوم‌ها ثبت شده‌است، یاد می‌شود.
این عملیات الهام بخش یکی از موفق ترین فیلم‌های دفاع مقدس در سینمای ایران نیز گردید.
وی در سال ۱۳۵۵ ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو فرزند پسر و یک فرزند دختر بوده‌است.
بهرام هشیار در سال ۱۳۷۰، پس از یک مبارزهٔ طولانی بابیماری سرطان درگذشت.
تندیس طلای وی در موزهٔ جنگ نیروی هوایی ایران، به‌ یادگار گذاشته شده‌است.
یادش جاودان